Het Zuidoost-Nederland Protonentherapiecentrumonderdeel van Maastro Clinic die in consortium werken met het Maastricht Universitair Medisch Centrum – is een van de tot nu toe drie geplande centra in Nederland voor bestraling met protonen. Dit is een revolutionaire techniek, waarbij tumoren heel precies kunnen worden bestreden en de kans op restschade aan gezond weefsel aanzienlijk minder wordt. Het Amerikaanse bedrijf Mevion Medical Systems levert de apparatuur voor de gloednieuwe bestralingskliniek in Maastricht.

Mevion betrok Convoi al vroeg in het traject om mee te denken over de mogelijkheden van plaatsing en installatie van de apparatuur. ‘De bestralingsapparatuur moest worden geplaatst in een kleine bunker’, vertelt Frans Scheffers, Convoi’s specialist in het plaatsen van medisch apparatuur. ‘Mevion maakt relatief compacte bestralingsapparatuur, maar het grootste onderdeel, de cyclotron, weegt met een lengte van 6 meter en een doorsnee van 2 meter, toch ruim 48 ton. De cyclotron is de deeltjesversneller die de elektrisch geladen protonen hun hoge snelheid geeft. Daar omheen moeten – om het even simpel te schetsen – ook allerlei buizen worden aangelegd die de protonen transporteren van de deeltjesversneller naar het bestralingsapparaat. Alles bij elkaar weegt het hele apparaat 160 ton. Mevion stelde mij de vraag om te berekenen of het überhaupt mogelijk was om de apparatuur in die bunker te kunnen plaatsen.’

PASSEN EN METEN

Met de tekeningen die Scheffers kreeg van het ziekenhuis is hij aan het rekenen gegaan. ‘Het was een hele puzzel, maar uiteindelijk vond ik een manier om de cyclotron naar binnen te kunnen hijsen. Het was echt passen en meten. Collega’s Reinold Hofsink en Simon Spinnler, die voor een andere opdrachtgever in de Verenigde Staten waren, zijn nog naar Mevion in Massechusetts gevlogen om de apparatuur te bekijken en enkele details te checken. Uiteindelijk kregen we het plan rond en kon Mevion ons definitief de plaatsingsopdracht gunnen.’De apparatuur werd vervolgens in 15 stuks 40 ft. zeecontainers vanuit Amerika naar de haven in Rotterdam gestuurd. ‘We hebben een deel opgeslagen in ons warehouse in Utrecht. Het zware onderdeel, de cyclotron, hebben we dichterbij de projectlocatie opgeslagen, vanwaaruit we flexibeler zwaar transport naar Maastricht konden organiseren.’

1200-TONS KRAAN

De apparatuur wordt in fases opgebouwd in Maastricht. De grootse uitdaging – het plaatsen van de cyclotron – is inmiddels achter de rug. Om de deeltjesversneller in de bunker te plaatsen werd gebruikgemaakt van een 1200 tons kraan, met een totale mastlengte van 93 meter. Het gewicht van de cyclotron was, inclusief de hijshaak, 48.8 ton en moest over een afstand van 52 meter over verschillende gebouwen gehesen worden. ‘Het heeft nogal wat voeten in de aarde gehad om deze kraan te mogen plaatsen. We hebben een vergunning

bij de gemeente aan moeten vragen’, vertelt Scheffers. ‘Ook is er door de hoogte en de reikwijdte van de kraan – en het feit dat de landingsbaan van Maastricht-Airport op nog geen acht kilometer lag – contact geweest met de luchthaven, EuroControl en de Inspectie van Leefomgeving en Transport om luchtverkeersincidenten te voorkomen. Bovendien moesten we contact opnemen met de exploitant van het helidek, omdat de aanvliegroute van de traumahelikopter op slechts 228 meter van de hijskraan lag.’

ELEKTRISCHE INSTALLATIE

De plaatsing van cyclotron verliep uiteindelijk vlekkeloos. Inmiddels zijn ook andere onderdelen geplaatst. De gefaseerde plaatsing en installatie van de apparatuur, tot aan de overdracht aan de kliniek, neemt in totaal acht tot negen maanden in beslag. Scheffers: ‘We denken in het hele proces zo veel mogelijk met de opdrachtgever mee. Zo hebben we – bijvoorbeeld door een alternatief hijsplan aan te bieden – ervoor gezorgd dat het ziekenhuis maar één keer gedeeltelijk ontruimd hoeft te worden.’ Convoi Electrical & Automation voert – eveneens gefaseerd – de elektrische installatie van het project uit.

VOLGENDE

Het project voor Mevion heeft inmiddels ook een vervolg gekregen. Mevion exporteert proton-apparatuur naar Europa, maar ook naar het Verre Oosten. Convoi is gevraagd om te participeren in het vooronderzoek voor de levering aan een ziekenhuis in Singapore, met de mogelijkheid deel te nemen aan de eventuele daadwerkelijke installatie.

ELEKTA EN PHILIPS

Convoi heeft inmiddels veel ervaring opgebouwd als het gaat om het plaatsen en installeren van grootschalige medisch-technische apparatuur. Voor Elekta Cancer treatment plaatst en installeert Convoi radiotherapeutische apparatuur door heel Europa. ‘Dat hebben we onder meer gedaan in Londen en in Tübingen in het zuiden van Duitsland’ vertelt Scheffers. ‘In Odense (Denemarken) zijn we nu halverwege een project en in Uppsala (Zweden) zijn we net begonnen. De opbouw van de bestralings- en scanapparatuur neemt in totaal zo’n acht tot negen maanden in beslag en wordt in tien fases uitgevoerd.’ Voor Philips Healthcare plaatst Convoi CT-scanners en zogenoemde nucleair-medisch apparatuur. ‘Voor Philips voeren we ook deïnstallaties uit van oudere scanapparatuur die gerefurbished worden en vervolgens de markt weer op gaan. We zijn de afgelopen jaren bezig geweest in de Benelux, Frankrijk en Scandinavië. Ik verwacht veel aanvragen uit die hoek de komende jaren. Kortom, onze activiteiten in de medische sector zullen de komende jaren sterk toenemen’, aldus Scheffers.